Zamknij

75 lat temu w Międzychodzie doszło do masowych aresztowań

22:49, 07.08.2019 Krzysztof Suszka Aktualizacja: 23:11, 07.08.2019
Skomentuj Żmijowiec 1942.Zygmunt Gracz (pośrodku)wśród harcerek i harcerzy Szarych Szeregów. Od lewej: Zenon (?), Elżbieta i helena Nowaccy, Czesław Tomaszyk /foto ze zbiorów Tadeusza Libekowskiego /SZH nr 9 Żmijowiec 1942.Zygmunt Gracz (pośrodku)wśród harcerek i harcerzy Szarych Szeregów. Od lewej: Zenon (?), Elżbieta i helena Nowaccy, Czesław Tomaszyk /foto ze zbiorów Tadeusza Libekowskiego /SZH nr 9

8 sierpnia 1944 roku aresztowano 28 członków Szarych Szeregów i  żołnierzy Armii Krajowej. Wśród aresztowanych był m.in. Komendant placówki AK w Międzychodzie Roman Bielak „Płowy Sęp”. Wszystko przez konfidenta z Obornik.
Międzychodzcy harcerze już w 1939 roku podjęli aktywność. Samorzutnie zajęli się samokształceniem, tajnym nauczaniem, niesieniem pomocy osobom starszym. Starali się także pomagać jeńcom wojennym. Prowadzili drobny sabotaż i wywiad. Organizatorem i przywódcą środowiska stał się Zygmunt Gracz, zaledwie szesnastoletni gimnazjalista, który zorganizował drużyny Szarych Szeregów także w Kamionnie i Żmijowcu. Wydawał własną gazetkę powielaną na ręcznym powielaczu. Zgromadził wokół siebie swych rówieśników: Tadeusza Liberkowskiego, Bolesława Jarnota, Edmunda Kmiotka, Tadeusza Łakomego i wielu innych, również starszych od siebie harcerzy. Przygotowywał spotkania przedstawiciela Biura Zachodniego Delegatury Rządu - Edwarda Serwańskiego z sędzią Leonem Jankowskim, organizatorem konspiracyjnej administracji państwowej w Międzychodzie. Działalność środowiska została osłabiona aresztowaniem Zygmunta Gracza, które nastąpiło 7 lipca 1943 r. Natomiast zupełnie zanikła w następstwie aresztowań żołnierzy AK i harcerzy Szarych Szeregów właśnie 8 sierpnia 1944 r. 

Zygmunt Gracz/Foto: Międzychodzka Ksiega Śmierci 

Natomiast międzychodzka Placówka Armii Krajowej powstała w kwietniu 1943 r. z inicjatywy komendanta Obwodu Międzychód AK "Mina", później "Mięczaki". Obowiązki jej komendanta przyjął plut. Roman Bielak "Płowy Sęp", który zwerbował do organizacji ok. 35-40 zaprzysiężonych żołnierzy, działających w 3 drużynach strzeleckich i 1 sanitarnej. Dowódcami drużyn byli: plut. Leon Matuszak, Stefan Patela, Czesław Tomaszyk i Aleksandra Łacińska (drużyna sanitarna). Zadaniem placówki było prowadzenie wywiadu wojskowego i gospodarczego, szkolenie wojskowe swych członków, prowadzenie nasłuchu radiowego, uprawianie "propagandy szeptanej", kolportaż prasy podziemnej, czynienie przygotowań do Akcji "Burza". Działalność prowadzona była do 8 sierpnia 1944 r., czyli do momentu aresztowania Romana Bielaka i Czesława Tomaszyka. Wśród aresztowanych znalazł się też Walenty Rataj - zaprzysiężony do AK urzędnik Wójtostwa, przedwojenny nauczyciel.

kpr.Roman Bielak /foto: Ł.Sobkowski

Masowe aresztowania 8 sierpnia 1944 roku oprócz Międzychodu objęły Sieraków, Chodzież, Oborniki, Czarnków i Wągrowiec. Konfidentem gestapo okazał się ppor. Adam Wiśniewski, komendant obwodu AK Oborniki. W chwili aresztowań 8 sierpnia został przez gestapo wycofany z Obornik i skierowany do Berlina. Po wojnie był poszukiwany przez aparat bezpieczeństwa. 

Zaintersowanych nie tylko tymi wydarzeniami zachęcamy do zapoznania się z Sierakowskimi Zeszytami Historycznymi. 
/wykorzystano zdjęcia i informacje opisane w Sierakowskich Zeszytach Historycznych nr  9 i 10/

(Krzysztof Suszka)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%